Van merkez, Erciş merkez ve merkeze bağlı köylerde 160'a yakın çadır yandı. Bu çadırlarda 12 kişi hayatını kaybetti.
Çadırı yanan aile reislerinin yüzde 72,8'inin eğitim düzeyi ilkokul, okur-yazar ve okur-yazar olmayanlardan oluşuyor.
Yüzde 98,5'inin çadırda muhtemel yangınlara karşı bir bilgisi olmadığı, bu yönde bir eğitim almadığı ve çadırı yanan aileler çok çocuklu ailelerden, yanan çadırların ise yüzde 87,9'unun yazlık çadırlardan oluştuğu tespit edildi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Suvat Parin'in, bölüm öğrencileri Deniz Çelik ve Yıldız Anlamaz ile birlikte deprem sonrası özellikle Süphan, Şabaniye, Seyrantepe, Seyit Fehim Arvasi, İstasyon, Hacıbekir, Akköprü ve Karşıyaka gibi sosyo-ekonomik göstergeleri görece düşük mahallelerde meydana gelen çadır yangınları üzerine yaptığı araştırmada çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı.
Suvat Parin, yanan çadırlarda sosyo-ekonomik düzeye ilişkin yaptıkları araştırmada, 23 Ekim 2011 tarihinde meydana gelen 7,2 şiddetindeki depremden sonra konutlarına girmekte tereddüt eden Van halkının 9 Kasım'da meydana gelen yıkıcı depremden sonra da konutlarına giremediğini, Kızılay, sivil toplum örgütleri ve uluslar arası yardım kuruluşları tarafından hızlı bir şekilde depremden etkilenen bölgelere çadır sevkiyatı ile insanların, kışlık ya da yazlık olmasına bakmaksızın olumsuz hava koşullarından korunmak amacıyla çadırlarda yaşamaya başladığını, yeterli düzeyde çadır bulamayan yöre halkından birkaç hanenin ilk etapta birleşerek bir çadırda ortak yaşamaya başladığını tespit ettiklerin söyledi.
Yapılan araştırmada barınma ile birlikte depremde ön plana çıkan önemli diğer bir ihtiyaç ısınma olduğu, havaların soğuduğu bir döneme rast gelen depremin bu ihtiyacı daha elzem kıldığını, bu nedenle çoğunluğu yazlık olan çadırlarda ısınmayı sağlamak amacıyla elektrikli ısıtıcılar, kömür ve elektrik sobaları kullanıldığını belirten Suvat Parin, Gerek kamu yöneticilerinin, gerekse çadırda yaşayanların kaygılandığı çadır yangınları depremden sonra ikinci bir acı daha yaşattı. Van merkez, Erciş merkez ve merkeze bağlı köylerde 160'a yakın çadır yandı. Bu çadırlarda 12 kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı, önemli miktarda maddi kayıp yaşandı ve yüzlerce kişi çadır yangının sebebiyet verdiği psikolojik travma yaşıyor. dedi.
Çadır yangınlarını sosyolojik açıdan incelemek üzere yapılan araştırmaya ilişkin detaylı bilgiler veren Parin, Öncelikle çadırı yananların listesini oluşturmak istedik. Bu amaçla AFAD ile yaptığımız görüşmelerde bu yönde bir veriye sahip olmadıkları bilgisine ulaştık.Van Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü tarafından kayıt altına alınan çadır yangını vakalarının tutanaklarından elde ettiğimiz bilgiler neticesine çadırı yanan kişilere ulaştık. Araştırmada ulaşabildiğimiz 66 kişiye yaklaşık 150 sorudan oluşan bir anket uygulandı ve görüşmeler yapıldı.
Çadırı yananlar eğitimsiz ve yoksul
YYÜ Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Suvat Parin, yapılan araştırma sonucunda çadırı yanan ailelere ilişkin olarak çarpıcı ve dramatik bulguların elde edildiğini ifade etti. Çadır yangınlarının sosyolojik boyutları.
· Çadır yangınları özellikle Süphan, Şabaniye, Seyrantepe, Seyit Fehim Arvasi, İstasyon, Hacıbekir, Akköprü ve Karşıyaka gibi sosyo-ekonomik göstergeleri görece düşük mahallelerde meydana gelmiştir.
· Çadırı yanan aile reislerinin % 72,8'inin eğitim düzeyi ilkokul, okur-yazar ve okur-yazar olmayanlardan oluşmaktadır. Meslek dağılımlarında 28,8'i işsiz, % 27'si düzenli bir geliri olamayan, % 22, 7'si işçilik yaptığını ifade etmiştir. Bunun dışında kalan % 18,1'lik oranı ise kamuda çalışan, esnaf ve emekliler oluşturmaktadır.
· Çadırı yanan aileler çok çocuklu aile özelliği göstermektedir. Ailelerin % 12,1'i 3 çocuklu, % 13,6'sı 4 çocuklu, % 15,2'si 5 çocuklu, % 10,6'sı 6 çocuklu, % 6,4'ü 7 çocuklu, % 6,1'i ise 8 çocuklu aile özelliğine sahip olduğunu görülmektedir.
· Çadırı yanan ailelerin % 98,5'inin ikamet ettikleri konutlarının deprem sigortasını yapmadıkları görülmektedir.
· Çadırı yanan ailelerin % 93,9'unun konutu depremde hasar görmüştür.
· Yanan çadırı temin etme sürelerine bakıldığında sadece % 15,2'si depremin olduğu ilk hafta içinde çadır alabildiğini geriye kalan % 85 gibi büyük bir oran 1 ile 4 hafta arası değişen zaman aralıklarında ancak çadır temin edebildiklerini ifade etmişlerdir.
Yanan çadırlar ve çadırlarda yaşayanlar
Depremden en çok etkilenen yoksul diyebileceğimiz kesimi çadır yangınları bir kez daha derinden yaralamıştır. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Suvat Parin tarafından yürütülen çalışmada yanan çadırlara ve çadırda sürdürülen yaşama ilişkin olarak da şunlar ön plana çıkmıştır.
· Görüşmecilerin beyanlarına göre yanan çadırların % 87,9'u yazlık çadırlardır.
· Yazlık çadır olmasına rağmen % 93,9'luk bir kısmı çadırın içine maddi imkansızlardan dolayı ek bir ilave yapamadığını belirtmiştir.
· Yanan çadırın ısınmasında ailelerin % 39,4'ü kömür, % 42,4'ü elektrik sobası/ısıtıcı, % 18,2'si hem kömür hem de elektrik sobası kullandığı görülmektedir.
· Yanan çadırlarda kalabalık bir nüfus yaşamaktadır. Çadırların % 24,2'sinde 2-5 kişi, % 12,1'inde 5 kişi, % 22,7'sinde 6 kişi, % 7,6'sında 7 kişi, % 13,6'sında 8 kişi, % 10,6'sında ise 9 kişi kaldığı ortaya çıkmaktadır.
· Yanan çadırların % 92,4'ünde 18 yaşından küçük çocukların, % 37,9'unda ise özel bakıma muhtaç kişilerin olduğu görülmektedir.
· Çadırların yanma sebepleri olarak elektrik ve kömür sobası ile düşük kaliteli kablo, çoklu/üçlü prizler, fişler ve ısıtıcılar ön plana çıkmaktadır. Büyük bir kısmı baca bileziği ve soba altı tahta kullanmadıklarını da ifade etmişlerdir.
· % 21,2'si çadır yangınında ailesinden yananların olduğunu dile getirmiştir.
· Deprem ve yangın gibi iki büyük felaket yaşamış ailelerin, yangın sonrasında barınma ( % 71,2), ısınma (% 89,4), giyim ( % 98,5), gıda (% 81,8) ve maddi destek ( % 98,5) konularında belirtilen oranlarda bir memnuniyetsizlik içinde oldukları görülmektedir.
· Yüzde 98,5'i çadırda muhtemel yangınlara karşı bir bilgisi olmadığını, bu yönde bir eğitim almadığı ifade etmiştir.
· Şu an en önemli ihtiyacınız nedir sorusuna verilen cevaplarda maddi destek, konteyner, gıda ve yanan eşyaların yetkili kurumlar tarafından karşılanması gibi istekler ön plana çıkmaktadır.
· Çadırı yangını depremle birlikte ağır bir travma yaratmıştır. Bu bağlamda görüşülen kişilerin % 60,7'si aniden uykudan uyanıyorum, % 65,1'i uykuya dalmakta güçlük çekiyorum, % 57,6'sı uyuyamıyorum, % 71,2'si yangın gözümün önünden geçmiyor, zihnimden çıkmıyor, % 43,9'u hayatın artık bir anlamı olmadığını, % 30,3'ü ise hayatın değerini daha çok anladım şeklinde cevaplar vermiştir. Ağır travmatik tablonun bir yansıması olarak çadırı yanan ailelerin % 40,9'u profesyonel anlamda psikolojik desteğe ihtiyacı olduğunu vurgulamıştır. Vansesi
