İlçe tarih boyunca çeşitli devletlerin, din ve mezheplerin etkisinde kaldı. Atabindi (Nadir şeyh), Bulut pınar (Cemallerdi), Dayı pınar (Noktulu), Erdal (Hive), isaabat, Ocakbaşı (Mirze) ve Soğukpınar (Muşyan) köylerindeki mezar taşları, kale kalıntıları, kilise yıkıntıları ve öteki tarihi yapılar çeşitli devirlerin, ayrı milletlerin ve değişik inançların izlerini taşımaktadır. Onun için Tutak çok eski bir yerleşim yeridir. Bu kalıntılar, buranın çok eski bir tarihe sahip olduğunu göstermektedir. Ancak gerekli araştırma yapılmadığından tarihine ilişkin yeterli bilgi yoktur.
Urartulara ait mezarlar Tutak ta çokça rastlanır. Urartulardan sonra bölgeye Medler ve Persler egemen oldular. Saka ve Arsaklı Türkleri M.ö. 680 yılında Ağrı ya yerleştikleri için Murat boylarına dağıldılar. Romalılar ve Sasaniler den sonra Müslüman Araplar buralar akınlarda bulundular. Bölge 750 den itibaren Abbasilerin eline geçti. Bu dönemde dıştan Abbasilere bağlı içten bağımsız yönetildi. Türk akıncılarının yoğun olduğu bir yerde bulanan Tutak, 1054 ten itibaren Selçuklu Türklerinin yönetimine girdi. 1071 Malazgirt Zaferi nin ardından Büyük Selçuklu Devleti nin sınırları içinde kaldı. X. ve XII. Yüzyılda Orta Asya ve Horasan dan gelen birçok Türk boy ve aşiretinin ilk yerleşme yerlerinden oldu. 1243 Kösedağ Savaşından sonra ilanlıların eline geçti. Bunların Anadolu dan çekilmesiyle Celayirlilerin, Timur Un, Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmen Devletlerinin yönetiminde kaldı. 1502-1514 çaldıran Zaferi ile Osmanlı topraklarına katıldı. Safevilerin buraları işgal etmesi üzerine, Osmanlılarca, 1578 de tekrar geri alındı. 1868 de Beyazid Sancağına bağlı bir ilçe merkezi idi.
Tarihi kayıtlarda ve Osmanlı Salnamelerinde Antab (Entap / Ayintap) olarak da geçen Tutak, XIX. Yüzyılda birkaç defa Rus işgaline uğradı. 1. Dünya Harbi nde yeniden Rusların eline geçti. 1917 de Rusların çekilmesiyle Ermeni işgali başladı. 14 nisan 1918 de işgalden kurtarıldı. İlçesinin düşman işgalinden kurtuluşunun 94. yıldönümü, düzenlenen tören ve etkinliklerle coşku içerisinde kutlandı. Törene, Tutak Kaymakamı Murat BEŞİKÇİ, İlçe Jandarma Komutanı Erdinç İREGÜR, Belediye Başkanı Bülent Osman OSMANAĞAOĞLU, İlçe Emniyet Amiri Fatih ERYILMAZ, İlçe Askerlik Şube komutanı ütğm. Eyüp Alper Kahraman , Milli Eğitim Müdürü İsa ŞİPAL, İlçe Müftüsü Naci ÇAKMAKÇI , il Encümenleri , Belediye Meclis üyeleri , İlçe Kamu Kurum ve Kuruluşlarından daire amirleri ve çalışanları, Sivil toplum kuruluşları, Siyasi Parti temsilcileri, İlçemizde bulunan ilk ve orta dereceli okullarımız ve çok sayıda vatandaşımız katılımı ile program başladı.
Tören ( Y.İ.B.O ) Yatılı bölge İlköğretim okulu bahçesinde, Atatürk Anıtına çelenk konulması, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşının okunmasıyla başladı. Daha sonra Hükümet Konağı önündeki tören alanında Program başladı.Günün anlam ve önemini belirtir konuşmayı Belediye Başkanı Bülent Osman Osmanağaoğluyaptı.Konuşmasında; "Aziz şehitlerimiz: sizler, ülkemizin birliği, bağımsızlığı ve bölünmez bütünlüğü uğruna, kanınızın son damlasına kadar topraklarımızı koruyacağınızı ve şanlı bayrağımızı ilelebet göklerde dalgalandıracağınızı tüm dünyaya gösterdiniz. Bu büyük Türk milleti ve değerli aileleriniz, sizlerle ne kadar övünse azdır. Bizlerde, sizlerden almış olduğumuz güç, azim ve irade ile sınırlarını kanlarınız ile çizerek, bizlere emanet ettiğiniz kutsal vatan topraklarını, milletimizin birlik ve beraberliğini, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye cumhuriyeti devletini, sonsuza kadar yaşatacak, sizlerin feragat ve fedakârlıklarınızı büyük bir gururla daima yüreğimizde taşıyacağız. Hepinizin ruhu şad olsun. Bu duygularımla, hepinize muhabbetlerimi ve saygılarımı sunarım" dedi.
Tören daha sonra öğrenciler tarafından okunan şiirler ve ardından folklor gösterisi iledevam etti. Kompozisyon, şiir ve resim dallarında dereceye giren öğrencilere daire amirleri tarafından hediyeler sunuldu. Ardından Belediye Başkanı Bülent Osman Osmanağaoğlu tarafından Tutak Kaymakamı Murat BEŞİKÇİ, İlçe Jandarma Komutanı Erdinç İREGÜR, İlçe Emniyet Amiri Fatih ERYILMAZ, İlçe Askerlik Şube komutanı ütğm. Eyüp Alper Kahraman, Milli Eğitim Müdürü İsa ŞİPAL, ve İlçe Kamu Kurum ve Kuruluşlarından daire amirleri ve çalışanları, Sivil toplum kuruluşları, Siyasi Parti temsilcileri ne Alabalık tesisin de yemek ikramında bulundu
