Sınır Ticaret Merkezi, Ülkemizin yaşam standartlarının düşük ve işsizliğin ciddi boyutlarda olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde ekonomik, sınai ve ticari faaliyetlerine ivme kazandırılması, bölgedeki esnaf ve tacirler için komşu ülkelere ticaret merkezleri vasıtasıyla ticaret yapılarak ihracatın arttırılması ve vergi kolaylıkları sağlanarak il ihtiyaçları dahilinde ithalat yapılması imkanı veren münhasır bir ticaret modelidir.
Sınır Ticaret Merkezlerindeki ticaretin özel bir amaca yönelik olması nedeniyle, normal ticarete göre teşvik edilmesi ve bazı üstünlükler sağlanması söz konusudur. Bu üstünlüklerden bir tanesi de vergi avantajlarının olmasıdır. Buna göre; sanayi ürünleri ithalatında alınması gereken vergi ve fonlar alınmazken sadece KDV ve ÖTV'nin tamamı Tarım ürünlerinden ise söz konusu ürünlerin ithalatında alınması gereken vergi ve fonların yüzde 60 ile KDV'nin tamamı tahsil edilmektedir. Sarısu ve Doğubayazıt ilçesi Sarıçavuş mevkiinde Gürbulak sınır kapısına beş kilometre uzaklıkta Ağrı valiliği ile Maku Valiliği arasında 23 Aralık 1992 yılında yapılan protokol ile kurulmuştur. Derme çarpma dükkanlar ile faaliyete başlayan merkez daha sonra valilik tarafından modern bir görünüme kavuşturulmuş 100 adet iş yeri 80 tonluk baskül ve gıdaların depolanması için hijyenik depolar inşa edilip tamamlanmıştır.
Gerçekleştirilen yatırımlar neticesinde faaliyete geçen Sarısu ülkemizde açılan ilk sınır ticaret merkezi olmuştur. Ancak geçen zaman içinde Sınır Ticaret Merkezi tekrar modernize edilmemiş, alt yapı ve üst yapısı bakımsız kaldığı için kaderine terk edilmiştir.
Sınır Ticaret Merkezinden yaşanan sorunların devam etmesi neticesinde merkez Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Doğu Anadolu Bölge Müdürlüğü Gürbulak Gümrükler Baş Müdürlüğü tarafından 15 Eylül 2011 tarihinden ithalat ve ihracat işlemlerine kapatılmıştır. Söz konusu gelişmelerin ardından Ağrı Sınır Ticaret Merkezinin faaliyetlerinin değerlendirilmesini görüşmek ve karar vermek üzere 16 Kasım 2011 tarihinden Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda bir toplantı Gerçekleştirilmiştir. Sınır Ticaret Merkezinin kapatılması gündemiyle gerçekleştirilen toplantıya Serhat kalkınma Ajansı adına katılım sağlanmış hazırlanan sınır kapıları raporundaki tgespitler ile Sınır Ticaret Merkezinin önem ve gerekliliği vurgulanmıştır. Toplantı neticesinde komisyon tarafından Sarısu Sınır Ticaret Merkezinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca alınan tedbirler çerçevesinde faaliyetine devam etmesi ancak Sınır Ticaret Merkezinin fiziki ve teknik alt yapısının ivedilikle iyileştirilmesine yönelik olarak ilgili kurumlar nezdinde gerekli çalışmaların fizibilite çalışması dahil yapılmasına karar verilmiştir.
Bakanlık nezdinde gerçekleştirilen toplantının ardından Sarısu Sınır Ticaret Merkezinin mevcut sorunlarının tartışılması ve çözüm yollarına ilişkin fikir alışverişinde bulunulması amacıyla 9 Aralık 20111 tarihinde Doğubayazıt ilçesinde bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Ağrı Valiliği başkanlığından Gerçekleştirilen toplantıya SERKA yetkililerinin yanı sıra Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği Doğubayazıt Ticaret ve Sanayi Odası, Gürbulak Gümrük ve Muhafaza Baş Müdürlüğü yetkilileri ile Doğubayazıt'ta faaliyet gösteren ihracatçı firma yetkilileri katılmıştır. toplantı sonuncunda SERKA yetkilisinin içerisinde bulunduğu 7 kişilik bir komisyon kurularak çalışmaların bu komisyon tarafından yürütülmesine ve belirli aralıklarla komisyonun gelişmeler hakkında bilgilendirme toplantıları düzenlenmesine karar verilmiştir. Bu süreç içerisinde SERKA'nın mali ve teknik desteği yardımıyla Ağrı Sınır Ticaret Merkezinden istenen faydanın sağlanması için gerekli olan fizibilite çalışmasının Gürbulak Gümrük Müdürlüğü tarafından hizmet alımı yoluyla hazırlanılmasına başlanmıştır.
29 Mart 2012 tarihinden Ekonomi Bakanlığından gerçekleştirilen değerlendirme toplantısından Sınır Ticaret Merkezi ile ilgili yapılan çalışmalar aktarılmış, toplantı sonuc8unda Sarısu Sınır Ticaret Merkezinin faaliyetlerine ilişkin olarak SERKA tarafından yürütülen çalışmaların tamamlanmasına müteakip konun değerlendirilmesi kararı alınmıştır. Yüklenici firma tarafından hazırlanan fizibilite raporu tamamlanmış ve Aralık 2012 tarihi ile basılmıştır ve hazırlanan raporda Türkiye-İran ilişkileri Gürbulak Sınır Kapısı bölgedeki kamu yatırımları ve etkileri Sınır Ticaret Merkezinin mevcut sorunları ve çözüm önerileri merkezi iyileştirilmesine yönelik teklifler mimari statik projeler ve sürdürebilirlik konulu başlıklara yer verilmiştir. Sarısu Sınır Ticaret Merkezinin iyileştirilmesine yönelik hazırlanan fizibilite çalışmasına SERKA'nın internet sitesinde ulaşabilmektedir.
