HZ.MUSA, PLATON VE XANÎ'NİN SOSYAL, SİYASAL NİZAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
Hz Musa'nın teoriden pratiğe geçmiş Yahudi devletinin ilahî himmetinin etkisini değil,beşerî boyutu ile izah etmek istiyorum. Devlet düzeninde sınıf yoktur. İdare eden peygamberlik varisleridir. İrade ile halk, adaleti o emir kapsamında paylaşırlar. Millet, Anavatan, aydınlama Peygamber Musa liderliğinde oluştu.
Platon'un devlet tezi sınıflar üzerine kurulmuştur. İdare edenler, savaşanlar ve çalışanlar olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştır. Demokrasiye inanmamaktadır. Ve askerler mal mülk sahibi olamazlar. Zaten mevcut tüm varlıkların sahibi iki sınıftır. Son sınıf çalışanlar(çiftçiler sanatçılar, çömlekçiler),çalışıp üretmek mecburiyetindedirler. Ürettiklerinden pay sahibi olabilirler.
Sınıflar arası kast sistemi vardır. Bir sınıftan diğerine geçiş olmaz. Aile birimleri yok sayılır. Düzenlemeler vardır. Doğan çocuklar anadan alınır. Sınıflanmış yuvalara verilir. Alt tabakanın sayısı sayısal kültünde sınırlıdır. Pythogoras'ın sayısal kültünden kutsal sayı 7 sayısına kadar 1x2x3x4x5x6x7=5040 kişiyle sınırlıdır. Fazlası köle olarak sömürgelere gönderilmesi diye kanun koyar.
Eflatunun devlet tezi, ütopya tabanlıdır. Esas unsur halk yahut insan değil, korunan devlet ve sahipleri. Bu şekilde hocası Sokrates'e de karşı görüşü sergiliyor. Devlet kurmayı Atina'dan başka yerlerden aramıştır. Hz. Musa'nın örneğinde esas unsur insandır. Yok, olmak durumunda bir halk şahsiyet, özgürlük getirmiştir. Onlarına insan olduklarını Tanrıya en yakın canlının kimliğini kazandırmıştır.
Hz. Musa halkına İbranice hitap ediyordu. İnancımızda ki İlahımız ona İbranice lisanıyla ON EMRİ yazılı verdi. Firavunlar kıptice veya gelecekte kuran Arapça yazılı emredilecek diye o dilleri şart koşmadı.
Eflatun'da yaşadığı o zaman diliminde ortak lisan Atikçe idi. Yani ortak Helenistik dil ile kitabını yazdı.
Filozof Xan'in Arzuladığı Hür İradeli Yaşam ve Ortak iradeli devlet tasarımıdır. Ehmedê Xanî'nin devlet kurma düşünce ve tasarısı, her iki olgunun olgunlaşmış tezidir. Sosyal içerik,siyasal tanzim Hz. Musa temelli ve çağın tekniğini aşıp bugüne hitap eder.
Xanî'nin yaşadığı mekân ve ortamda, sosyal sınıflar oluşmamıştır.
Ancak iki sınıflı toplum vardı diyebiliriz. İdare edenler ve idare edinenler. İdare eden otorite ve ona bağlı küçük iradeler.(Osmanlı Mir veya Bey, aşiret ve boy ağaları)daima sosyal çelişkiler içindedir. Ezenlerle ile ezilenler sosyal ekonomik ve siyasal menfaatleri birbirine karşıttır.
Tepede çok uluslu Osmanlı'nın düzenini bozamayacağını bilmiştir. Bu sıralamayı yapıp çareler zincirinde Ulus-Devlet tezini kurgulamıştır. Sınıf mücadelesi değil, otorite, beylik ile halkın birlikte kurtuluş savaşının bilimsel sosyolojik ve felsefi reçetesini sunmuştur.
Önce beyliğin hukuk normuyla buluşması deneyle sahnelenmiş, deneyden tez anti-tez savaşından sentez gösterilmiştir. Halkın bireylerin öğretim-öğrenim, teori ve pratikleriyle akıl ve duygu(inanç) olumsuzlukların arınmış bir sonucu gözler önüne sermiştir. Özgür bireyler özgür topluma önceki deneylerden doğan hukuk-devlet olgusunu ilave ederek Demokratik-Hukuk-Adaletçi devlet tezine varmıştır.
Bu tezi gerçekleştirecek olan aydınlanmış genç kuşaklardır. Onların adı tarih derslerine Memzalar olarak geçecektir. Evet Memza!
Kaynak:Xanî ve Memzalar-H.Mem
