MADDE 6:Kibir cehaletin eseridir. Duyguların binicisi akıl olmalı, dizgin daima aklın elinde olmalı
YORUM:
cehalet körü körüne bağlılık yaratan kibirliği doğurur. Xanî toplumun
Bilgisizliğini eğitimle, Bilimin ışığıyla küçültmeli, cehaletin sınırı bilimsel aydınlatmanın Alanının boyutuna bağlıdır. Aydınlandıkça cehalet illeti küçülür.
İnsan özgürleştikçe geriliğin, törenin, dini bağnazlıkların iplerinde kurtulur.
Xanî akılcı felsefe taraftardır. Bu düşünce taraftarlarına göre2.maddenin yorumunda belirtimiz gibi, iman kitap ise, akılda insandadır. Yani insan bağımsız ve özgürdür. Doğruyu ve yanlışı Seçmek asla ve asla yazgı değildir. İslam felsefesinde vasıl Bin ata (M848) ölüm ile başlayan akılcılık ekolüne, bilimi üreten ve geliştiren akıldır. Öyleyse aklın egemenliği adalettir. Akıl adalet zenginliğiyle binici sıfatıyla duyguların dizginini istenen amaca çevirir. amaca varma ümidi, çabayı, çaba gayreti, gayret vuslatı sağlar Bunlarn ilacı şifa tüzüğüdür. demiş Xani!
Baruch Spinoza (1632-1677) ile bilgi aklı özgürleştirir. Akla uygun davranmak erdemdir. İnsanı yüce kılan akıldır. Güçlü ve erdemli olmak için özgür olmak gerekir. Cahil insan tutsaktır. Varlığı özü olan nefiste irade yoktur. Aklın görevi nefsin dizginlerine sahip olmaktır. Aydınlığa kavuşmadan, bağımsız düşünce oluşamaz, konularında Xanî ile bire bir aynı düşünüyor.
Cevdet BAYCAN
Dernek Başkanı
