| Dünyanın en saygın gazetelerinden New York Times'ın en çok satanlar listesinde aylarca kalan Walking Bible isimli kitabın ilk sayfası Doğubayazıt ile başlıyor, aynı İncil'in ilk bölümü Yaratılıştaki Nuh Tufanı gibi |
|
|
Dünyanın en saygın gazetelerinden New York Times'ın en çok satanlar listesinde aylarca kalan Walking Bible isimli kitabın ilk sayfası Doğubayazıt ile başlıyor, aynı İncil'in ilk bölümü Yaratılıştaki Nuh Tufanı gibi... Kitabını, İncil'de adı geçen yerleri tek tek dolaşarak yazan Amerikalı yazar Bruce Feiler, Nuh'un Gemisi'yle ilgili olarak Ağrı Dağı'ndan bahsederken, Doğubayazıt'taki gözlemlerini de dile getiriyor.
Iran sınırına 35 kilometre mesafede yer alan Doğubayazıt, tufan sonrası Nuh'un gemisinin karaya oturduğu, başı göklerdeki Ağrı Dağı'nın başlangıç noktası gibi. Doğubayazıt'a, cömert insanları, Tanrı'nın boş vaktinde yaratıp detay çalıştığı doğası ve her gün ayrı sürprizler sunan kültürel mirası için gidin, bu topraklarda doğduğunuz için gurur duyacaksınız...
Doğubayazıt'a 'Doğu'su sonradan, postada karışıklık olmasın diye eklenmiş. ilçede tarım ve hayvancılık geçim kaynağı, bir de sınır ticareti. Son zamanlarda İran'a günübirlik geçişleri yasaklamışlar, bu da ilçedeki ticareti olumsuz etkilemiş. ilçede her daim hummalı bir trafik var. İran'a gidecek ya da oradan gelen kamyonlar yolları doldurmuş durumda. Çok sayıdaki pasajlarda yer alan dükkanlarda satılan yabancı içki ve sigaralar ucuz. Aynı zamanda elektronik eşya ve çay da var. Bu pasajlarda porselenden bibloya, termostan masa örtüsüne kadar satılan tüm ev eşyaları ise çok göz yorucu, yanlışlıkla hediye olarak getirilse tez elden başkasına hibe edeceğiniz tarzda, ıvır zıvır şeyler. Doğu insanı çok sıcak, konuştuğunuz herkes size kıtlama içtikleri çaydan ikram etmek istiyor. Sohbetlerde ilçedeki turizm potansiyelinden bahsedip, bunun değerlendirilememesinden yakınıyorlar.
Doğubayazıt adını Moğolların bir kolu olan Cezayirlilerin sultanlarından Beyazıt'tan almış. ilçedeki her noktadan karlı zirveleriyle sizi selamlayan Ağrı, en büyük olmanın gururuyla binlerce yıla meydan okuyarak ilçeye gözcülük yapıyor. Ağrı Dağı Ermenistan sınırına da çok yakın, sadece 16 kilometre uzaklıkta. İranlıların Koh-i Nuh, Avrupalıların ise Ararat dedikleri dağ, en son 10 bin yıl önce patladığı düşünülen sönmüş bir volkan.
5137 metre yüksekliğindeki Ağrı'nın 4200 metreden sonrası buzullarla kaplı. Dağın güneydoğusunda 3896 metrelik zirvesiyle Küçük Ağrı yer alıyor. iki dağın kapladığı toplam alan ise 1200 kilometrekare civarında. Tufanda her türden bir çift canlıyı alarak gemiye binen Nuh peygamberin gemisinin Ağrı Dağı'nda karaya oturduğuna inanılıyor. Yaşadığımız topraklar o kadar bereketli ki insanlığın ilk ipuçları hep Anadolu'da gizli. İncil'in doğum yeri olarak Dicle ile Fırat'ın suladığı Mezopotamya adı kaynaklarda geçiyor. Hz. Adem ile Havva'nın yaşadığı İrem Bahçeleri'nin de Ağrı Dağı'nın kuzeyindeki Aras Vadisi'nde olduğu söyleniyor.
EFSANELERİYLE AĞRI
Gemi ve dağla ilgili binlerce efsane ve söylenti de yüzlerce yıldır insanların dikkatini çekiyor. Josephus isimli, I. yüzyılda yaşamış bir tarihçi, Nuh'un Gemisi'nin Ağrı'ya indiğini yazmış. Tanrı'dan kendisine gemiyi göstermesini isteyen Aziz Yakup, dağda uyuyakalmış ve uyandığında elinde geminin ahşap bir parçasını bulmuş. 1887'de İran'dan gelen iki Prens, dört bin yılın ardından geminin ön ve arka kısımlarını net bir şekilde gördüklerini, orta bölümün de karlar içinde olduğunu söylemişler. 1916'da iki Rus pilot havadan gemiyi gördüklerini iddia etmişler, bir sene sonra da Çar II. Nikola 150'ye yakın insanı geminin fotoğraflarını çeksinler diye bölgeye yollamış.
Araya Çar ve ailesinin sonunu hazırlayan Bolşevik Devrimi girince, resimler kaybolmuş ama çarın kızı Anastasia'nın geminin ahşabından yapılmış bir haç taktığı dedikoduları ortada dolaşıp durmuş. 1977'de ıran şahı Pehlevi'nin verdiği yılbaşı partisine giderken Ağrı üzerinden uçan Başkan Jimmy Carter ve ekibinin de gemiyi gördüğü basında yer almış. 1989'da CNN'de şikagolu bir pilotun çektiği görüntüler gemiye ait olabileceği iddiasıyla yayınlanmış. Aya çıkan ilk insanlardan biri olan astronot James Irwin de defalarca Nuh'un gemisini bulmak için Ağrı'ya tırmanmış. Ağrı bugün de ser verip sır vermeyen edasıyla yeni maceraperestleri bekliyor.
18. yüzyıl Osmanlı mimarisinin en belirgin ve seçkin örneklerinden biri olan ıshak Paşa Sarayı, Doğubayazıt'ın yedi kilometre doğusunda bir dağın yamacında tüm heybetiyle yer alıyor. Bin bir gece masallarındaki sarayları anımsatan yapı, Selçuklu, Osmanlı, Gürcü, ıran ve Ermeni mimarisinin özelliklerini taşıyor. Güneşin batışını seyretmek için en güzel yerlerden biri olan sarayın inşaatını 1685 yılında Çolak Abdi Paşa başlatmış, oğlu ishak da tamamlamış. 7600 metrekareye yayılan sarayın biraz ilerisinde bir cami ve Urartu dönemine ait olduğu sanılan bir kale var.
Sarayın ilk avlusuna girişi sağlayan altın kaplamalı kapı, Doğubayazıt'ı üç kere işgal eden Ruslar tarafından alınıp St. Petersburg'daki Hermitaj Müzesi'ne götürülmüş. Kapının hemen girişinde yorgun gelen ve susuz kalmış ziyaretçiler için yapılmış bir çeşme bulunuyor. Sadece aile üyeleri ve özel misafirlerin geçmesine izin verilen ikinci avluda harem ve selamlık girişleri bulunuyor. Selçuklu kümbetlerini hatırlatan yapıda da Çolak Abdi Paşa ve akrabalarının mezarları var. Görkemli bir girişe sahip haremde mutfak, hamam ve odalar bulunuyor. Yerdeki medeniyet sembolü borular ısıtma, kanalizasyon ve su için kullanılmış. Haremdeki en görkemli bölüm ise çiçek desenli taş işçiliğinin ve süslü kolonların kullanıldığı yemek odası... Alaturka tuvalet ise şu ahir ömrünüzde görebileceğiniz en güzel manzaralı mekanlardan biri! Selamlıkta da kütüphane, cami ve kabul odaları bulunuyor.
